Afvlakking groei zet door
De Nevi PMI van december was 58.7, de zesde daling in zeven maanden en de kleinste verbetering sinds december 2020. Toch bleef ook deze maand de Nevi PMI ruim boven het langetermijngemiddelde.
Dat de meeste onderliggende indicatoren duiden op tragere groei, waaronder die voor nieuwe orders, productie en werkgelegenheid, is geen reden tot zorg, want de Nederlandse productie ligt al ruim boven het niveau van voor de pandemie.
De productie nam voor de 17e maand op rij toe, zij het deze maand in de geringste mate sinds november 2020. Hoewel de orders fors stegen, was ook hier opnieuw sprake van afvlakking. Hetzelfde was het geval bij de exportorders met de kleinste stijging in 13 maanden.
Sterke toename materiaalvoorraad
De toename van de achterstanden was de kleinste sinds januari en de groei van de werkgelegenheid was het geringst sinds maart. Hoewel de toename van de inkoop een van de kleinste in 2021 was, nam de materiaalvoorraad sterk toe. De levertijden waren opnieuw flink langer. De inkoopprijsinflatie was de laagste in drie maanden, maar bleef fors. Hetzelfde was het geval bij de verhoging van de verkoopprijzen. De verwachtingen voor de toekomstige productieomvang bleven zeer positief.
Energie en materialen nog duurder
Dat de meeste onderliggende indicatoren duiden op tragere groei, waaronder die voor nieuwe orders, productie en werkgelegenheid, is geen reden tot zorg, want de Nederlandse productie ligt al ruim boven het niveau van voor de pandemie. Dat zegt Albert Jan Swart, sectoreconoom industrie bij ABN AMRO in zijn redactionele commentaar op de Nevi PMI. “De groei is nog wel aanzienlijk, ondanks de onzekerheid rond de omikron-variant van het coronavirus.
Zowel inkoop- als afzetprijzen blijven zeer snel stijgen, wat ertoe leidt dat veel ondernemingen extra schuld moeten aangaan om hun voorraden te financieren.
Vooral de vraag naar investeringsgoederen, waaronder machines, is enorm. Nu ondernemers de boekhouding over 2021 op orde maken, zal velen opvallen dat de kaspositie is verslechterd en het schuldenniveau is toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door de combinatie van snelle groei en hoge inflatie. Zowel inkoop- als afzetprijzen blijven zeer snel stijgen, wat ertoe leidt dat veel ondernemingen extra schuld moeten aangaan om hun voorraden te financieren.
Materialen, energie en transport worden duurder en veel inkopers hebben materialen gehamsterd vanwege tekorten en lange levertijden, wat nu leidt tot een snelle stijging van voorraden van ingekochte materialen. Ook tarieven voor gas en elektriciteit tikten nieuwe records aan, wat bij veel ondernemers kan leiden tot hogere kosten.”
Ontregeling toeleverketens
Het lijkt er volgens Swart op dat vraag en aanbod langzaam meer in evenwicht komen, want de voorraden gereed product nemen nog maar in geringe mate af. “Toeleveringsketens worden echter opnieuw ontregeld door de omikron-variant. Veel Aziatische landen, waaronder China, grijpen in een vroeg stadium in en besloten in december al vanwege enkele besmettingen tot lockdowns en quarantainemaatregelen in fabrieken en containerterminals.
Omikron kan ook leiden tot nieuwe lockdowns in veel Europese landen en in de Verenigde Staten, waardoor consumenten, aan huis gekluisterd, vermoedelijk meer goederen gaan kopen. Omikron kan dus toeleveringsketens verder ontregelen en de vraag naar goederen opzwepen, waardoor tekorten verder kunnen oplopen.”
