Forse groei metaalgebruik in Nederlandse economie

In 2014 bedroeg het metaalgebruik 6 miljard kilo, dat is in de loop der jaren geleidelijk aan gestegen naar 11 miljard kilo in 2022.

Totale materiaalgebruik

Deze ontwikkeling wijkt af van het totale materiaalgebruik in de Nederlandse economie. Dat is in de periode 2014-2022 met 5 procent afgenomen. Dit komt onder andere door efficiënter gebruik van grondstoffen, deels door de energietransitie. Ook zijn diensten een grotere rol gaan spelen in de economie. Daarnaast is de economie iets meer circulair geworden, bijvoorbeeld door hergebruik van materialen en vervanging van sommige niet-hernieuwbare materialen door biomassa.

In 2022 was de materiaalinzet van de Nederlandse economie 369 miljard kilo, terwijl dit in 2014 nog 390 miljard kilo was. Deze cijfers zijn exclusief wederuitvoer, dat wil zeggen: materialen die zonder bewerking weer worden geëxporteerd.

Materiaalconsumptie

De materiaalconsumptie, dat is de materiaalinzet zonder de uitvoer van producten die in Nederland zijn gemaakt of bewerkt, is sinds 2014 met ruim 2 procent gedaald, tot 182 miljard kilo in 2022. Het grootste deel van deze materialen werd verwerkt tot producten voor Nederlandse consumenten, zoals huizen, auto’s en voedsel. Ook werd een deel van de materialen verbrand voor energieopwekking en vervoer.

De ontwikkelingen verschillen sterk per soort materiaal. Waar de consumptie van metalen sinds 2014 sterk is gestegen,  is de consumptie van biomassa in dezelfde periode met ongeveer 6 procent gestegen, terwijl die van mineralen met zo’n 23 procent is gedaald.

Economische groei, minder materiaalgebruik

Economische groei is een belangrijke factor achter toename van materiaalconsumptie. Zo heeft het bruto binnenlands product (bbp) in de periode 2014 tot 2022 gezorgd voor een toename in de materiaalconsumptie van dan 11 procent. Deze groei werd wel gecompenseerd, vooral door de invloed van vervanging van fossiele brandstoffen voor de energieopwekking door wind en zon. Ook structurele veranderingen in de economie, zoals de grotere rol van diensten in het bbp en het verplaatsten van grondstofintensieve industrieën naar andere landen, spelen hierbij een rol.

Bij elkaar opgeteld zorgt dit voor een lichte daling in de consumptie van mineralen, fossiele materialen en metalen (samen abiotische grondstoffen genoemd). Het effect van het vervangen van abiotische grondstoffen door biomassa en het recyclen van materialen is veel kleiner. Daarnaast vindt een groot deel van het materiaalgebruik van de Nederlandse economie buiten Nederland plaats. Dit wordt niet meegenomen in deze cijfers.

Materiaalgebruik daalt nog niet structureel

Om te kunnen spreken van ‘groene groei’ is absolute ontkoppeling een belangrijke voorwaarde. Dit betekent dat het bbp blijft groeien, terwijl de milieudruk, waarvan materiaalgebruik een belangrijke veroorzaker is, op alle gebieden structureel daalt. De eerder genoemde ontwikkelingen laten zien dat het totale materiaalgebruik nog niet structureel daalt. Bovendien geldt de daling niet voor alle materiaalcategorieën. Daarom kan er nog niet gesproken worden van absolute ontkoppeling tussen de groei van het bbp en het materiaalgebruik.