Hogere kosten voor snel groeiende industrie door Oekraïne-crisis

De productie nam iets minder toe dan in januari, maar de stijging was nog steeds fors. De hoeveelheid onvoltooid of nog niet uitgevoerd werk nam in slechts geringe mate toe en de voorraad gereed product steeg voor het eerst sinds mei 2020.

Groei werkgelegenheid

De uitbreiding van de inkoop was iets minder groot dan in januari, maar nog steeds aanzienlijk. De voorraad ingekochte materialen groeide wederom fors. De groei van de werkgelegenheid was de grootste sinds oktober en een van de grootste ooit. De inkoopprijsinflatie bleef fors, maar was ook het laagst sinds februari 2021. Hetzelfde was het geval bij de verkoopprijsinflatie, met de kleinste toename in 6 maanden. De verwachting voor de toekomstige productie noteerde het hoogste cijfer in 5 maanden.

Druk op toeleverketens afgenomen

In zijn maandelijkse commentaar op de Nevi PMI cijfers zegt Albert Jan Swart, sectoreconoom industrie bij ABN AMRO, dat de druk op toeleveringsketens verder afnam, waardoor veel bedrijven de productie hebben opgevoerd. “De Nederlandse industrie produceert al sinds vorig jaar beduidend meer dan voor de pandemie. Het aantal nieuwe orders blijft snel toenemen, zowel vanuit eigen land als vanuit andere landen. Over de hele breedte profiteren ondernemers daarvan, maar vooral producenten van investeringsgoederen, zoals machines, en halffabricaten doen het goed.”

Levertijden

Ondanks de snelle groei en de nog aanwezige verstoringen in de toeleveringsketens is het percentage bedrijven dat langere levertijden ervaart verder afgenomen. In februari meldde weliswaar nog altijd 51% van de respondenten langere levertijden, maar de situatie lijkt te verbeteren aangezien dit het laagste percentage is sinds januari 2021. De geleidelijke normalisering van toeleveringsketens lijkt bovendien te leiden tot minder prijsstijgingen. Inkoopkosten stijgen nog steeds snel, maar wel in het laagste tempo sinds februari 2021. Toch nemen afzetprijzen nog zeer snel toe, vermoedelijk omdat veel ondernemingen de eerdere grote toename van de inkoopkosten met vertraging doorberekenen aan hun afnemers.

Hogere kosten

De respondenten hebben hun antwoorden ingestuurd voordat Rusland de onafhankelijkheid van twee volksrepublieken van Oekraïne erkende en een invasie startte. De Nederlandse industrie krijgt naar verwachting te maken met hogere kosten voor olie, gas en metalen. “De gasprijs is al zeer hoog en kan ondanks de milde winter opnieuw pieken als de situatie verder uit de hand loopt”, aldus Swart. “Veel Nederlandse fabrieken gebruiken grote hoeveelheden aardgas in hun productieproces en het is vaak niet mogelijk om op korte termijn om te schakelen naar een andere energiebron. Hoewel sommige ondernemingen de afname van gas voor langere tijd contractueel hebben vastgelegd, kan de stijgende gasprijs wel degelijk hun winstmarge ernstig onder druk zetten naarmate de crisis langer duurt en oude contracten aflopen.”

Indien Europa zonder gas zou komen te zitten, bijvoorbeeld komende winter, zouden grote industriële bedrijven op last van de overheid als eerste worden afgesloten. Sommige ondernemers kunnen ook last krijgen van economische sancties richting Rusland. Jaarlijks besteedt Rusland volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zo’n 5 miljard euro aan Nederlandse industriële goederen, waaronder chemicaliën, landbouwmachines en medische apparatuur. Dat is ongeveer anderhalf procent van de totale Nederlandse export van industriële goederen. “Door de sancties wordt de handel bemoeilijkt”, aldus Swart.