Industrie 4.0 blijkt geen revolutie maar hoogstens een evolutie

Industrie 4.0 is al meer dan tien jaar een toekomstvisie voor de maakindustrie in Duitsland en daarbuiten. Om te onderzoeken hoe Industrie 4.0 zich ontwikkelt in de industrie heeft Fraunhofer ISI afgelopen jaren drie enquetes gehouden. Uit de analyse van de resultaten van 2015, 2018 en 2022 blijkt dat de afgelopen tien jaar een tamelijk beperkte digitale groei te zien is.

Digitale vooruitgang stagneert

Aanvankelijk hadden de voorheen minder gedigitaliseerde bedrijven en sectoren zich bovengemiddeld ontwikkeld. Kleine en middelgrote bedrijven hebben tussen 2015 en 2018 grote vooruitgang geboekt op het gebied van digitalisering en hebben de grotere bedrijven aanzienlijk kunnen inhalen. Met behulp van de I4.0 Readiness Index van Fraunhofer ISI, die is gebaseerd op zeven digitale productietechnologieën en hun indeling in drie afzonderlijke technologiebronnen, wordt duidelijk dat deze trend zich de afgelopen jaren niet heeft voortgezet. Als procentuele stijging wordt het verschil tussen de twee respectievelijke indexwaarden ten opzichte van de beginwaarde in 2015 nog duidelijker: de groei van het mkb in 2018 bedroeg aanvankelijk 12 procent ten opzichte van het beginjaar 2015. Sindsdien is hun digitale vooruitgang echter aanzienlijk afgenomen en bedroeg onlangs slechts 5 procent.

“Het wegwerken van de digitale kloof tussen het mkb en grote bedrijven is gestagneerd”, zegt Dr. Christian Lerch, hoofd van Industriële Verandering en Nieuwe Bedrijfsmodellen. Hij legt uit: “Terwijl de kloof met de grote bedrijven in 2018 kleiner werd en de leidende groep was ingehaald, vertraagde het tempo van deze technologische ontwikkeling aanzienlijk. In 2022 waren het vooral grote bedrijven die zich steeds meer gingen richten op het uitbreiden van hun digitale productie.

Covid belangrijke oorzaak

Het team van het Competentiecentrum Innovatie en Kenniseconomie schrijft de stagnatie toe aan de Covid-19-crisis met de bijbehorende lockdowns en daarmee samenhangende productiebeperkingen vanaf het voorjaar van 2020. Door de zwakkere economie waren vooral het MKB minder bereid om te investeren, wat op zijn beurt resulteerde in een lager niveau van modernisering van de productieapparatuur. Dankzij hun betere middelen konden grote bedrijven de gevolgen van de lockdowns beter het hoofd bieden en zelfs tijdens de crisis meer aandacht besteden aan digitalisering.

De nieuwe panelanalyses van het Fraunhofer ISI maken ook duidelijk dat de afname van het momentum te wijten is aan het feit dat een relevant deel van het mkb niet alleen geen enkele vooruitgang boekte in hun I4.0-gereedheid, maar eerder aanzienlijke stappen achteruit zette tussen 2018 en 2022. De analyses wijzen dus op een bijzonder kenmerk van de digitalisering in de productie: “Digitale oplossingen vereisen meer dan klassieke analoge technologieën voortdurende aanpassingen, gerichte maatregelen en investeringen, zelfs nadat ze zijn geïmplementeerd. Voor het mkb waren deze niet altijd mogelijk”, zegt Christian Lerch.

De publicatie ‘(r)Evolution 4.0: on the trail of the declining I4.0’ biedt verdere inzichten op basis van de indexwaarden, bijvoorbeeld met het oog op de productiesectoren, evenals een gedetailleerde uitleg van de afzonderlijke elementen en classificaties.

Sinds 1993 voert het Fraunhofer ISI regelmatig onderzoeken uit om de productie te moderniseren. Het onderzoek omvat elke drie jaar een representatieve steekproef van 1.600 bedrijven uit de gehele productiesector. Dankzij het alomvattende en op feiten gebaseerde concept maakt het onderzoek gedetailleerde analyses mogelijk van de moderniteit en prestaties van productiebedrijven.