Industrie krimpt in 2020 door onzekerheid over stikstof- en PFAS-beleid

Door de onzekerheid over het stikstof- en PFAS-beleid krimpt de industrie volgend jaar met 1,5 procent. Dit voorspelt ABN AMRO in haar Sectorprognoses 2020-2021.

De problemen rond het stikstofbeleid kunnen de Nederlandse industrie zowel direct als indirect raken. Direct, omdat het adviescollege Remkes in mei 2020 maatregelen zal voorstellen om de stikstofuitstoot van de industrie te beperken. Indirect doordat een krimp van de Nederlandse bouwproductie zal leiden tot afnemende vraag naar bouwmaterialen, gereedschap en bouwmaterieel – met uitzondering van elektrisch materieel. Met name de bouwmaterialenindustrie en bepaalde machinebouwers zullen daardoor geraakt worden, maar in zekere mate ook producenten van kunststof- en metaalproducten.

Samen met de agrarische sector (-0,5 procent), de bouw (-2 procent) en transport en logistiek (+0,5 procent) wordt de industrie volgens het bankconcern het meest geremd in de groei door de stikstof- en PFAS-problematiek. De bouwsector slaat in 2020 om van 4 procent groei in 2019 naar 2 procent krimp. Zowel de woning- en utiliteitsbouw als de grond-, wegen- en waterbouw (gww) worden hard getroffen door het uitblijven van een definitieve oplossing voor de stikstof- en PFAS-crisis. Vorig jaar was gww nog de groeimotor van de bouw, maar in 2020 zal dit segment naar verwachting flink krimpen.

Knop moet ‘om’ bij overheid, bedrijven en burgers

Om onzekerheid in de toekomst te voorkomen, is het zowel bij de overheid, het bedrijfsleven als de consument noodzakelijk om eerder in te grijpen, vooral met het oog op de klimaatdoelstellingen. “Het moment waarop moet worden ingegrepen, is alleen lastig in te schatten”, zegt Franka Rolvink Couzy, Hoofd Sector Research van ABN AMRO. “Kern van de klimaatverandering is dat de pijn pas wordt gevoeld als het al te laat is. Dat vraagt om een vooruitziende blik. Wie eerder begint, kan innovatief zijn en waar nodig werken aan een mentaliteitsverandering ten gunste van het klimaat. De overheid kan met bijvoorbeeld subsidies, wetgeving of door zelf duurzaam in te kopen een helpende hand bieden. Hiermee worden ondernemers geprikkeld om duurzaam te ondernemen.”

Teleurstellend 2019
ABN AMRO stelt verder dat het jaar 2019 uitloopt op een teleurstelling voor de Nederlandse industrie, met een krimp van de industriële productie van naar schatting 1 procent. Bij onze belangrijkste handelspartner, Duitsland, krimpt de industriële productie al sinds het vierde kwartaal van 2018. In de Nederlandse industrie valt het mee, met 0 procent groei in het eerste en derde kwartaal en een krimp van 1,5 procent in het tweede kwartaal. De Nederlandse inkoopmanagersindex van de NEVI is in 2019 flink gedaald en zakte in november voor het eerst in zes jaar onder de 50, naar 49,6. Een stand onder de 50 duidt op een afname van de bedrijvigheid. Ook het aantal nieuwe exportorders is de laatste maanden afgenomen.

De oorzaak voor de verder afnemende activiteit ligt vooral in het buitenland. De handelsoorlog tussen de VS en China zal in 2020 bepalend zijn voor het herstel van de industriële productie. ABN AMRO verwacht dat in 2020 een akkoord zal worden bereikt. De industriële orders kunnen dan in de loop van het jaar licht aantrekken. Krachtig herstel vóór 2021 is waarschijnlijk niet te verwachten. Het lijkt erop dat de Nederlandse industriële productie in 2020 gedurende het eerste en mogelijk ook het tweede kwartaal van 2020 verder zal verslechteren, waarna langzaam herstel kan optreden. Behalve de handelsoorlog is ook monetair beleid een belangrijke factor. Een combinatie van afnemende handelsspanningen en ruimer monetair beleid kan een gunstig effect hebben op de bedrijfsinvesteringen, waarvan de Nederlandse industrie kan profiteren. Het belangrijkste risico is dus een verdere escalatie van de handelsoorlog. Hoewel ABN AMRO geen harde brexit meer verwacht, kan ook de politieke situatie in het Verenigd Koninkrijk voor tegenwind zorgen. Een ‘zachte’ brexit kan de komende jaren een drukkend effect hebben op de bedrijfsinvesteringen in het Verenigd Koninkrijk, waarvan de Nederlandse industrie last zou hebben.

Lees hier de Sectorprognoses van ABN AMRO (December 2019).