Investering in energiebesparing levert metaalbedrijven veel op

“De productie en de software vragen veel energie, ook omdat het een volcontinu proces is. Hierdoor maak je hoge kosten.” Jan Berends van Van Dijk Metaalbewerking legt uit waarom hij ervoor koos om zijn bedrijf energieneutraal te maken. Het bedrijf maakt serieproducten voor diverse industrieën, zoals trailerbouw, rubberindustrie, grafische industrie, apparatenfabrieken, landbouw en bouw. “We zijn nu 2,5 jaar van het gas af. Voorheen gebruikten we gas voor de verwarming en bijvoorbeeld voor het voorverwarmen van lasnaden. En we hadden een paar ovens om de assen voor te verwarmen.”

Energiebesparingsplicht

Nu is zijn bedrijf dus aardgasvrij. Dat kwam zo: “Zes jaar geleden hebben we een uitbreiding van het bedrijf gedaan. Toen vroeg de omgevingsdienst wat ik zou gaan doen aan energiebesparing. We hadden een hal bijgebouwd en dan moet je voldoen aan de energiebesparingsplicht.” Het was de aanleiding voor Berends om het gasgestookte cv-systeem aan te pakken. “De heaters worden nu door warmtepompen, heat pipes en thermische elementen voorzien van warm water. De installatie is verder hetzelfde gebleven, maar de gasheaters zijn één op één vervangen door de warmtepompen en watergestuurde luchtverwarmers.”

In stappen

De genomen maatregelen hebben geleid tot een behoorlijke besparing, rekent hij voor. “We verbruikten voor alle veranderingen 40.000 tot 45.000 m3 aardgas per jaar. Vervolgens zijn we daar in stappen iets aan gaan doen. Eerst hebben we een houtkachel geplaatst waarin we resthout verbrandden. Daar is vervolgens een biomassakachel voor in de plaats gekomen. Die staat er nu overigens nog als back-up, eerst gebruikten we daarvoor 20.000 kilo houtpellets en nu is nog maar 3000 kilo op jaarbasis.”

Langzaam omgebouwd

Het proces naar aardgasvrij verliep geleidelijk, legt hij uit. “Toen er een subsidie beschikbaar kwam vanuit RVO hebben we die geïnvesteerd in twee warmtepompen en heatpipes. Zo hebben we onze installatie langzaam omgebouwd. Door goed te kijken naar subsidies en in stappen te gaan, hoef je niet in één keer te investeren.” Het gevolg van de investeringen is dat het bedrijf geen aardgas meer verbruikt. “Eerst hadden we een hal van 300 m3 en verbruikten we veel aardgas. Nu hebben we veel meer ruimte, 1000 m3, en gebruiken we geen aardgas meer. Dat komt overigens ook doordat we sommige ruimten, de bergingen die om het gebouw liggen, niet meer verwarmen.”

Het gasgestookte cv-systeem is aangepakt. De heaters worden nu door warmtepompen, heat pipes en thermische elementen voorzien van warm water. De installatie is verder hetzelfde gebleven, maar de gasheaters zijn één op één vervangen door de warmtepompen en watergestuurde luchtverwarmers.

Snel terug verdiend

Ook op het gebied van elektriciteit viel er heel wat te besparen, zegt Van Dijk. “Nu hebben we onze verlichting zo ingesteld zodat waar niet gewerkt wordt, geen licht brandt. We verlichten dus alleen de werkplek en niet de hele ruimte. Dat scheelt al enorm. Verder is alle verlichting vervangen door led. Dat hadden we binnen een paar maanden al terugverdiend.”
De elektriciteit voor het pand wordt opgewekt met zonnepanelen, vertelt hij. “We wekken 160.000 kWh op. We hadden vooraf berekend dat we dat nodig hadden. Maar we hebben zo veel bespaard met de verlichting en anders produceren, dat we nu 100.000 kWh overhouden. Daarom willen we ook investeren in accusystemen, zodat we dynamisch kunnen sturen en mee kunnen helpen om lokaal netcongestie te voorkomen.”

Terugverdientijd

Als drempel voor investeringen hanteert Van Dijk een terugverdientijd van vijf jaar. “Als je zegt, investeer nu 100.000 euro en ik kan dat binnen vijf jaar terugverdienen, dan ben ik tevreden. Daarnaast moet je als ondernemer goed kijken naar subsidies en fiscale mogelijkheden. Die zijn er genoeg, maar heel veel ondernemers hebben daar geen zin in. De subsidies en regelingen die worden geboden, zijn ook niet altijd even doorzichtig, waardoor het af en toe ook best lastig is.”

Prestatieladder

De maatregelen die hij heeft genomen, besparen niet alleen veel energie. Ze zorgen er ook voor dat zijn bedrijf koploper is op het gebied van duurzaamheid, zegt Berends. “Maar we moeten die duurzaamheid ook aan kunnen tonen. We staan hoog op de CO2-prestatieladder, maar of het ook toegevoegde waarde heeft? Dat vraag ik me wel eens af, omdat de prestatieladder niet wordt gehandhaafd.”

Uitdagingen op technisch vlak

Als advies zou hij andere bedrijven willen meegeven om stapsgewijs duurzame maatregelen te nemen. “Maak een plan en raadpleeg zeker je accountant voor belastingadvies. Verder moet je weten hoeveel je gaat investeren en wat je nodig hebt. Vervolgens maak je een stappenplan.” Op technisch vlak kunnen er ook uitdagingen liggen, zegt hij. “Belangrijk is ook te kijken naar de mogelijkheden voor wat betreft de aansluiting. En tegenwoordig is het slim dat als je veel pv-panelen neemt, er bijvoorbeeld meteen een accu bij te zetten. Dan ben je beter af op de lange termijn.”

Uitwisselen energie?

Het liefst zou Berends zien dat hij volledig zelfvoorzienend was. “Die 100.000 kWh die ik te veel produceer, gaat nu nog het net op. Maar het zou fijner zijn als ik flexibel kon zijn met verbruik, opwek en prijs. Daarvoor zijn batterijen nodig. Maar we willen ook twee commerciële laadpalen erbij.”

Daarnaast ziet hij ook mogelijkheden voor het uitwisselen van energie tussen bedrijven en wil hij graag uitzoeken wat daarvoor nodig is. “Dat mocht tot twee jaar geleden nog niet. Het lijkt mij wel een goed idee. Ik kan mijn stroom dan verkopen aan iemand die het nodig heeft. Maar hoe dat precies werkt voor de Energiewet, moet ik nog uitzoeken. Ben ik dan bijvoorbeeld energieleverancier? Dat zijn lastige dingen. Daarom is het misschien slim om een energiecoöperatie op te richten met de bedrijvenverening.”