‘Je moet blind kunnen varen op de nauwkeurigheid van je machine’

Aan de nauwkeurigheid van verspaande producten  worden tegenwoordig hoge eisen gesteld. Daarom is het eigenlijk verbazingwekkend dat er in de praktijk vaak verrassend weinig aandacht is voor het beheersen van de nauwkeurigheid van de machine. Dat is zonde, zegt Gert Dijk van Dijk Consult, want wie de nauwkeurigheid van zijn machines onder controle heeft, kan veel besparen. De nauwkeurigheid en repeteerbaarheid van de machine is immers de basis om producten in één keer goed te produceren.

“Daarom moet je eigenlijk blind kunnen varen op de nauwkeurigheid van je machine”, zegt Gert Dijk. “En dat kan als je regelmatig testen doet en de uitkomsten daarvan registreert.”
Dat is de kern van de nieuwe cursus Smart Production Accuracy, die Dijk heeft ontwikkeld. In deze vierdaagse workshop gaat hij in op de aspecten die bepalend zijn voor het nauwkeurig bewerken van producten, hoe deze maaknauwkeurigheid kan worden verbeterd en daarmee de leverbetrouwbaarheid effectief kan worden geborgd. Aan de hand van praktische demo’s en aansprekende praktijkvoorbeelden laat hij zien hoe afwijkingen kunnen worden geconstateerd en geëlimineerd.

Juiste meetmiddelen
Aan bod komen zowel de traditionele CNC draai- en freesmachines als de 5-assige bewerkingscentra en portaalfreesmachines. Dijk demonstreert verschillende methoden en meetmiddelen waarmee de statische en dynamische nauwkeurigheid van machines kan worden gecontroleerd. Uiteraard gaan de deelnemers aan de cursus daar zelf ook mee aan de slag. Zo zijn ze na het volgen van de cursus in staat om controles en analyses uit te voeren, bijvoorbeeld bij productafkeur of na een aanvaring. En zo kunnen ze bepalen of een machine nog in staat is de verlangde nauwkeurigheid te realiseren of dat er ontoelaatbare maatafwijkingen ontstaan.

Regelmatig meten
Het beheersen van machinenauwkeurigheid is een continu proces. Het is een kwestie van voortdurend meten. Want in de praktijk van alle dag gebeurt er nogal eens wat en de gevolgen van een crash kunnen desastreus zijn. Een draaizwenkkop bijvoorbeeld is voor een kleine aanvaring al heel gevoelig. Na zo’n duw moet eigenlijk direct worden gecontroleerd of de uitlijning ten opzichte van de tafel nog wel goed is. “Direct na een botsing of overbelasting kunnen een juiste diagnose en herstel productieschade voorkomen.”

Zelfs bij nieuwe machines bestaat de kans dat ze afwijken van de opgegeven nauwkeurigheid. “Je kunt niet blind vertrouwen op de nauwkeurigheden die de leveranciers opgeven”, weet Dijk uit zijn eigen ervaring als keurmeester.  Er zijn zoveel aspecten die een rol spelen. Alleen al bij een 3-assige machine kunnen 21 fouten ontstaan: rotatiefouten, rechtheidsfouten, positioneerfouten en haaksheidfouten. Bij 5-assers komen daar nog eens rotatie-afwijkingen, verschuiving van het middelpunt, scheefstand en nulpuntoriëntatie als mogelijke fouten bij.

Primoteq
Gert Dijk verzorgt de cursus ‘Smart Production Accuracy’ momenteel voor Primoteq, servicebedrijf voor productiemiddelen in de (maak)industrie, waaronder bewerkingstechniek. Het bedrijf, met vestigingen in Hengelo, Rotterdam en Nederweert,  onderhoudt bewerkingsmachines bij grote en kleine klanten. Dat onderhoud varieert van het snel verhelpen van storingen tot vaste jaarlijkse onderhoudsbeurten en complete revisies en retrofits.

De eerste groep van acht technici heeft deze training al met goed gevolg afgerond. Drie dagen kregen ze les in de revisiewerkplaats van Primoteq in Hengelo en de vierde dag in het praktijkcentrum van STODT, eveneens in Hengelo. Binnenkort volgt nog een tweede groep. Dijk geeft daarnaast bij Primoteq ook de basiscursus ‘Machinegeometerie en Meettechniek’ en voor gevorderden de cursus ‘Lasermeettechniek’.
“Wij investeren veel in opleidingen”, zegt Annemarie Starrevelt, HR-adviseur bij Primoteq.  “Zeker nu het vak van onderhoudstechnicus anders wordt, doordat de conventionele machines uitsterven. Daar komen nieuwe machines voor in de plaats, die  meer bewerkingsmogelijkheden hebben en gecompliceerder zijn. Dat vraagt kennis, maar ook vermogen om analytisch te denken; om snel te kunnen ontdekken waar problemen liggen en die op te lossen. Dat is noodzakelijk omdat de beschikbaarheid en de bezettingsgraad van de machines voor onze klanten steeds belangrijker wordt. De cursus van Gert Dijk is wat dat betreft precies wat we zoeken. De theorie en ook de praktijkoefeningen zijn allemaal gericht op de machines waaraan onze medewerkers werken. Hiermee doen ze specifieke en diepgaande kennis op, waarmee we ons onderscheiden in de markt.”

Trainingen ook voor kleinere bedrijven
Dijk Consult verzorgt de cursus Smart Production Accuracy in company – zoals bij Primoteq –  en voor technische diensten van grotere bedrijven. Maar deze training van Gert Dijk is ook interessant voor kleinere bedrijven, die misschien maar een of twee medewerkers hebben die alles moeten weten over de nauwkeurigheid van bewerkingsmachines; omdat ze betrokken zijn bij het maakproces en/of bij de aanschaf en vervanging van machines. Soms is er de mogelijkheid om aan te sluiten bij een in company training. Maar bij voldoende belangstelling zal deze workshop dit jaar ook worden verzorgd op meerdere locaties in het land.