Meer materiaalverwijdering, minder stof

In de dagelijkse praktijk van aluminiumbewerking levert de combinatie GTG-25-turbineslijpmachine van Atlas Copco Tools en Pferd-freesschijf Alumaster van August Rüggeberg concrete voordelen op voor productiviteit, kostenefficiëntie en veiligheid. Een voorbeeld uit de scheepsbouw.

“Onze klanten vragen steeds vaker om jachten van aluminium”, vertelt Yoeri Bijker, marketingmanager van scheepsbouwbedrijf Van der Valk–Continental Yachts in Waalwijk. Hij geeft zelf een aantal goede redenen voor deze materiaalkeuze: aluminium is goed bestand tegen corrosie door contact met water. Verder valt het materiaal voor bijna 100% te recyclen, het heeft uitstekende eigenschappen voor verwerking en het lage gewicht is een doorslaggevende factor. “In vergelijking met een conventioneel casco (romp+opbouw) van staal zijn onze aluminium superjachten tot een lengte van 27 meter ruim 50 procent lichter.” En dat terwijl de wanden dikker moeten zijn dan bij staal om dezelfde rotatiestijfheid te verkrijgen. “Onze innovatieve Continental Two modelreeks met het Fast Displacement Hull Design (FDHD) – een aluminium romp die is ontworpen voor snelle waterverplaatsing en hoge eindsnelheden – heeft een gewichtsbesparing van ongeveer 40 ton als wanneer het schip uit staal gebouwd was.”

Krachtig en effectief slijpen
Dat de werkzaamheden in de vijf werfhallen vlot verlopen, is niet in de laatste plaats te danken aan een krachtig en effectief slijpend team voor de materiaalbewerking. Op een glanzend zilverkleurig casco is de GTG-25-turbineslijpmachine van Atlas Copco Tools als een signaalgeel oplichtend contrastpunt al van veraf te zien. Onder besturing van de rustige handen van een ervaren scheepsbouwer effent de machine de lasnaden rondom de opening in de romp voor het boegstraalroer. Op de haakse kop is de Alumaster aangebracht, de highspeeddisc van Pferd (de merknaam waaronder de frees- en slijpmiddelen van August Rüggeberg worden verhandeld), die samen met de GTG 25 voor maximale verspaning van het aluminium materiaal zorgt.

“Na het lassen bestaan onze aluminiumwerkzaamheden voornamelijk uit handmatige verspaningsprocessen. Gelukkig hebben wij daarvoor gekwalificeerde en ervaren scheepsbouwers, maar het zal duidelijk zijn dat wij het dure handwerk zo productief mogelijk willen maken”, verklaart Yoeri Bijker. Hiervoor zorgen nu de GTG-turbineslijper en de freesschijf Alumaster.

Nieuwe aanpak  
Op het eerste gezicht en afgaande op de afmetingen lijkt het nieuwe opspangereedschap op de compacte hoekkop van de handzame GTG-slijper op een lamellenschijf van 125 mm. Zelfs het gewicht van 228 gram is bijna hetzelfde, want een lamellenschijf van dit formaat weegt ook rond 200 gram. Maar als de blauwe schijf met de onderkant naar boven wordt gedraaid, vallen onmiddellijk de tien hardmetalen snijplaten aan de rand van de draagschotel met glasvezelversterking op. “Ideaal voor het bewerken van binnenhoek- en stompe lassen en ook voor randbewerking”, meent scheepsbouwer Maarten Rijken, die bovendien de rustige, trillingsarme werking van de machine prijst.

Aan de lichtmetalen spanten, bruggen, platen en verstevigingen moeten kilometers naden, randen en krommingen worden bewerkt. Natuurlijk vraagt de agressieve freesschijf om een bijpassende krachtige aandrijving, maar in combinatie met de 2,5 kilowatt van de GTG-25-Turbo kan de kwaliteit van de Alumaster-schijf volledig worden benut. De machine met persluchtaandrijving laat zich door de krachtige straalaandrijving vrijwel niet afslaan, terwijl het luchtverbruik toch duidelijk lager ligt dan bijvoorbeeld bij slijpmachines met een rotatiemotor. Rijken vindt het vermogen bijna te hoog, zegt hij, met een knipoog verwijzend naar de ‘sneeuwstorm’ die opsteekt wanneer de tien messen in contact komen met het materiaal: een wolk van aluminium spanen regent neer op de vloer van de hal.

Tanks blijven schoon
Niemand hier vindt het een probleem dat de medewerkers van de werf een grote hoeveelheid grof aluminiumafval moeten opvegen. Integendeel. “In vergelijking met gewone slijpmiddelen zijn deze spanen een groot voordeel”, benadrukt Yoeri Bijker, “want normale schrob- en doorslijpschijven veroorzaken bij bewerking van het materiaal vooral metaalstof.” Dat is veel lastiger op te vangen en het kost meer werk om het op te zuigen. In het ergste geval kan dit fijne stof zelfs explosiegevaar opleveren en het komt werkelijk overal terecht. “Na de binnenbewerking van de scheepsdiesel en waterhoudende tanks van 33 kubieke meter onder het dek was het schoonmaken vroeger een tijdrovende klus. Als er aluminiumdeeltjes achterbleven in het grote volume van de gelaste constructie, konden deze een lastige vervuiling van het boordwatersysteem vormen en desastreuze gevolgen hebben voor de motoren als ze in het brandstofsysteem terecht kwamen.” Normaal werd dit natuurlijk wel nauwkeurig gereinigd, maar dit kost veel tijd. Dankzij de GTG 25 en Alumaster zijn er in plaats van fijnstof nu alleen spanen, die binnen enkele minuten worden verwijderd.

Werknemers beschermd
Er hoeft niets uitgebreid te worden opgezogen en verwijderd. In plaats daarvan wordt het waardevolle afval gerecycled in de kringloop van materiaal. Verder is het vanzelfsprekend een voordeel, dat zonder afzuiging veel makkelijker op verschillende plaatsen en nog flexibeler kan worden gewerkt.

“Omdat de GTG 25 werkt met olievrije perslucht en zonder smering, zijn er ook geen storende emissies van oliedeeltjes die afbreuk kunnen doen aan de kwaliteit van de lasnaden. En ook stof dat schadelijk is voor de gezondheid behoort met deze apparatuur tot het verleden, net als oververmoeide armen”, volgens de ervaringen van Yoeri Bijker en Maarten Rijken. De geometrie van de ringvormige snij-elementen met geïntegreerde dieptebegrenzing maakt het gebruik bovendien eenvoudig, gemakkelijk te sturen en veiliger. De superieure slijpeigenschappen met het bijbehorende vermogen zorgen voor een duidelijk hogere productiviteit in de oppervlaktebehandeling van aluminium.