Nieuwe Europese milieuregels gaan import ijzer, staal en aluminium duurder maken

Mr. Robert Hardy, advocaat bij Greenberg Traurig, LLP te Amsterdam, legt uit wat er speelt en wat de gevolgen zijn voor bedrijven die ijzer, staal of aluminium importeren.

Koolstoflekkage

Volgens Hardy gaat de doelstelling van de Europese Unie om de koolstofuitstoot te verminderen gepaard met hogere kosten voor bedrijven die bepaalde goederen in de EU produceren waarbij onder meer koolstofdioxide (CO₂) wordt uitgestoten. Deze hogere kosten kunnen leiden tot zogeheten ‘koolstoflekkage’; bedrijven in de EU verplaatsen hun activiteiten naar regio’s die minder of geen kosten verbinden aan de koolstofuitstoot. Op die manier vermindert de wereldwijde uitstoot niet.

Koolstofcorrectie aan de grens

In dat kader is nieuwe Europese regelgeving voorgesteld op grond waarvan invoerders in de EU van onder andere cement, elektriciteit, meststoffen, gietijzer, ijzer en staal, en aluminium een koolstofcorrectie (lees: een heffing) aan de grens gaan betalen. Het gaat om de voorgestelde Verordening tot vaststelling van een mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens, beter bekend in het Engels als het ‘Carbon Border Adjustment Mechanism’ (CBAM).

CBAM-gevolgen voor Nederlandse importeurs

Het is de verwachting dat het voorgestelde CBAM geleidelijk – doch relatief snel – zal worden ingevoerd. Op grond van het voorstel zullen importeurs vanaf 1 januari 2023 koolstofemissies moeten rapporteren die met de geïmporteerde goederen samenhangen. Daarna zullen deze importeurs naar verwachting vanaf 1 januari 2026 CBAM-certificaten moeten kopen. Het idee is dat de prijs voor de certificaten overeenstemt met de koolstofprijs die voor de genoemde producten zou zijn betaald indien deze goederen binnen de EU waren geproduceerd.

Meer bepaald zal de prijs van de CBAM-certificaten worden berekend op basis van de wekelijkse gemiddelde veilingprijs van de emissierechter in het kader van het al bestaande Europese systeem voor emissiehandel (afgekort: EU ETS, van het Engelse EU ‘Emissions Trading System’).

Importeurs van de genoemde goederen zullen zich, hetzij individueel, hetzij via een vertegenwoordiger, moeten laten registreren bij de autoriteit of autoriteiten waar zij ook t.z.t. CBAM-certificaten kunnen kopen.

Heffing werkt door in hele leveringsketen

Naar verwachting zullen bedrijven in Rusland, Turkije, China en het Verenigd Koninkrijk de meeste gevolgen van het CBAM ondervinden, aangezien zij de grootste leveranciers van deze producten zijn voor de EU. Niettemin wordt ieder bedrijf dat ijzer, staal of aluminium importeert geconfronteerd met de heffing en werkt die heffing naar verwachting ook door in de gehele leveringsketen.

Recent is ook nog eens een wijziging voorgesteld om het CBAM al in 2025 volledig in te voeren; om het toepassingsgebied van het CBAM te verruimen zodat ook organische chemicaliën (met inbegrip van waterstof) en polymeren (d.w.z.: kunststoffen en afgeleide artikelen) onder het toepassingsgebied vallen; en het CBAM uit te breiden tot indirecte emissies. Bovendien is voorgesteld om een separate, centrale Europese CBAM-autoriteit op te richten waar de certificaten in de EU gekocht dienen te worden.

Alternatief voor Europese systeem voor emissiehandel (EU ETS)

Het CBAM zal naar verwachting geleidelijk een alternatief voor het EU ETS worden. Voorts zullen voor de door het CBAM bestreken goederen de huidige gratis rechten die zijn toegewezen om koolstoflekkage te voorkomen vanaf 2026 geleidelijk worden afgebouwd.

“Kortom, bedrijven die de genoemde goederen van buiten de EU importeren moeten zich bewust zijn van en zich voorbereiden op de mogelijke gevolgen voor wat betreft compliance en de kosten van het CBAM voor hun bedrijfsproces”, besluit Hardy.