OOM: verspaner dreigt uit te sterven

Het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM) luidt de noodklok voor verspanend Nederland. Het vak van verspaner vormt de basis van de metaalsector, maar dreigt uit te sterven. UWV bestempelde het al als krapteberoep.

Juist nu de productiviteit van metaalbedrijven stijgt, wordt het nijpend tekort aan verspanend personeel pijnlijk zichtbaar. Zes van de tien verspanende bedrijven, de machinebouwers en de metaalwarenbedrijven hebben tenminste een vacature openstaan. Daar staat dit schooljaar een zorgwekkend lage instroom van 290 verspanende leerlingen tegenover.

Procesengineer
Door automatisering en technologische ontwikkelingen verandert het verspanend beroep in hoog tempo. Van klassiek vakman aan de machine, naar steeds meer procesengineer. Het beroepsonderwijs kan dit maar moeilijk bijbenen, met het gevolg dat de instroom van nieuwe verspaners ernstig achterblijft en de vergrijzing verder toeneemt. Ruim de helft van de huidige verspaners is ouder dan 45 jaar. OOM noemt deze ontwikkeling zorgwekkend; de toekomst van verspanende MKB bedrijven staat op het spel. Om beter inzicht te krijgen in de ontwikkelingen en de benodigde veranderingen, organiseerde OOM expertbijeenkomsten met verspanende bedrijven, specialisten uit de sector en het beroepsonderwijs. In het rapport van deze bijeenkomsten ‘Verspanen verandert’ roepen zij gezamenlijk bedrijven en onderwijsinstellingen op de handen ineen te slaan.

Up-to-date onderwijs
Erik Yperlaan, directeur OOM: “Dit beroep heeft alleen toekomst als beroepsonderwijs en bedrijfsleven intensief gaan samenwerken aan aantrekkelijker en up-to-date onderwijs. Dat betekent dat scholen flink moeten investeren in beter aansluitend onderwijs en bedrijven daarin veel meer als klankbord moeten gaan gebruiken. Bedrijven moeten zich op hun beurt meer verantwoordelijk gaan voelen voor de inhoudelijke kwaliteit van het onderwijs. En daarnaar handelen.”

Aanbevelingen
In het rapport worden verschillende aanbevelingen gedaan. Zo moeten scholen meer investeren in actueel en passend onderwijs. Ook door actief samenwerking met bedrijven te zoeken in het zorgen voor moderne apparatuur. Bedrijven moeten meer investeren in opleiden. Zij kunnen het beroep en zichzelf als werkgever promoten door te investeren in scholingsmogelijkheden op locatie van het bedrijf.

Verspaner van de toekomst
Verandering van het vak vraagt ook andere vaardigheden en kwaliteiten. Zo hoeft in de toekomst niet meer iedere verspaner per se álle technische kennis in pacht te hebben, deze doet hij veel meer op on the job, maar moet hij wel data kunnen analyseren. Yperlaan: “Met het verdwijnen van oude functies ontstaan ook veel nieuwe. Dat biedt kansen voor zowel bedrijven als werkzoekenden. Een grote groep vakmensen die eerder buiten beeld bleef, komt met het nieuwe profiel of met gerichte scholing wel in aanmerking. In hun zoektocht naar goed personeel spelen enkele bedrijven hier al slim op in. Zij zoeken ook actief naar kandidaten met een minder aansluitend profiel, maar met interesse in het vak. Om deze mensen vervolgens on the job op te leiden.”