Opleiding lasrobotprogrammeur in ontwikkeling

Bedrijven en opleidingsinstellingen in Oost-Nederland werken samen aan de ontwikkeling van lesstof voor het opleiden van lasrobotprogrammeurs. Er loopt al een pilot waarin vijf docenten worden opgeleid tot lasrobotprogrammeur. Tevens wordt deze pilot gebruikt om de reeds ontwikkelde lesstof te optimaliseren. De opleiding zal naar verwachting vanaf mei 2018 als contractonderwijs kunnen worden aangeboden.

Er is in Nederland nog geen uniforme en merkonafhankelijke opleiding voor programmeurs en bedieners van lasrobots. Bedrijven die met lasrobots werken, leiden hun personeel daarom noodgedwongen vaak intern op. Daarbij maken ze gebruik van de ervaring en kennis van collega’s en leveranciers. “Dat is op zich nuttig, maar uit de vele vragen die wij krijgen op het gebied van lassen met robots, blijkt dat de markt meer nodig heeft”, zegt Jeroen Wevers, projectleider bij het LAC, de onafhankelijke stichting die bedrijven ondersteunt bij vraagstukken aangaande geautomatiseerde lasprocessen en laserlassen.

Smart Welding Factory
De lesstof voor robotprogrammeurs wordt ontwikkeld binnen het Fieldlab Smart Welding Factory, een praktijkomgeving waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen ontwikkelen, testen en implementeren. Smart Welding Factory is een initiatief van diverse bedrijven uit de lassende industrie en onderwijsinstellingen in Oost-Nederland. Dit Fieldlab bestaat inmiddels uit elf partners, die lesstof voor robotprogrammeurs, ook technologieën ontwikkelen om de productie met lasrobots te optimaliseren. De lesstof voor lasrobotprogrammeurs wordt ontwikkeld in samenwerking met AT Techniekopleidingen in Terborg en ROC van Twente en SMEOT in Hengelo. Zij vormen tevens zogeheten ‘Living Labs’, hetgeen inhoudt dat ze faciliteiten zoals lasrobots en docenten beschikbaar stellen om de in het Fieldlab ontwikkelde kennis en lesstof  te verspreiden.

Rendement lasrobot onder druk
Volgens directeur Mike Broekhuizen van AT Techniekopleidingen is een goede opleiding voor lasrobotprogrammeurs hard nodig: “Bij veel van onze lidbedrijven is gerobotiseerd lassen niet meer weg te denken uit het productieproces. Maar we zien ook dat de kennis op het gebied van gerobotiseerd lassen vaak slechts bij een beperkt aantal medewerkers aanwezig is. Het rendement van een lasrobot staat hierdoor onder druk en de afhankelijkheid van deze medewerkers is te groot. Om hierin verandering aan te brengen is het voor ons noodzakelijk om onze eigen kennis te vergroten om deze kennis vervolgens over te kunnen brengen op leerlingen en medewerkers van bedrijven.”
Directeur Rob Swennenhuis van SMEOT, mbo-vakschool voor metaal, mechatronica en elektrotechniek, is blij met het initiatief: “We zien in Twente bij een groot aantal bedrijven dat robotisering op lasgebied zijn intrede doet. SMEOT vindt het belangrijk om kennis over lasrobottechnologie over te dragen aan jonge studenten en medewerkers van bedrijven. Wij nemen dan ook graag deel aan deze pilot om de aansluiting te verkrijgen en onze voorsprong te behouden, door technologie voor robotlassen in ons opleidingsaanbod mee te nemen.”
Ook Bert Wessels van ROC van Twente en het Centrum voor Innovatief Vakmanschap TechWise Twente, doet graag mee: “In Twente zijn veel technologische ontwikkelingen gaande op het gebied van het nieuwe 5G-netwerk, sensortechniek, drones, robotica en mechatronica. Daartegenover staat dat er jaarlijks te weinig technisch mbo-gediplomeerde jongeren de arbeidsmarkt betreden. Techwise wil dat aantal laten groeien door excellent en vraaggestuurd mbo+ onderwijs aan te bieden. We nemen deel aan deze pilot om uiteindelijk de opleiding robotprogrammeur te integreren in het onderwijsaanbod van ROC van Twente.”

Er is in Nederland nog geen uniforme en merkonafhankelijke opleiding voor programmeurs en bedieners van lasrobots.

Lesmateriaal
Het ontwikkelde lesmateriaal voldoet aan de minimale vereisen van de IIW (International Institute of Welding). De opleiding bestaat uit twee niveaus van elk zeven modules, waarin de volgende onderwerpen aan bod komen:

• Basis van het gemechaniseerd, orbitaal, en robotlassen
• Automatiseringsniveaus bij het lassen
• Lasrobotsystemen en programmering
• Ontwerp en economische aspecten bij het robotlassen
• Construeren voor robotlassen
• Praktijkvoorbeelden
• Praktijkoefeningen

De lesstof wordt  ontwikkeld in een combinatie van theorie (via e-learning) en praktijk.

Pilot
Om lasrobotprogrammeurs op te kunnen leiden zijn er naast het lesmateriaal ook goed opgeleide docenten en erkende scholen nodig. Om die reden is begin maart een pilot gestart waarin vijf docenten van de drie Living Labs tot lasrobotprogrammeur worden opgeleid. Doel van deze pilot is om de docenten op te leiden tot robotprogrammeur en tegelijkertijd de ontwikkelde lesstof te optimaliseren. De kennis die gezamenlijk ontwikkeld wordt, zal uiteindelijk moeten leiden tot kwalitatief hoogwaardige lesstof en een werkmethode die geschikt is voor implementatie bij diverse andere, nog op te richten  regionale Living Labs. Ook worden in deze pilot de onderwijsinstellingen begeleid en voorbereid op het behalen van een erkenning als opleidingsinstelling (ATB, Approved Training Body).

Erkende diploma’s
Het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) draagt zorg voor een duidelijke structuur die nodig is voor diplomering van de lasrobotprogrammeurs en erkenning van de opleidingsinstellingen, de ATB’s. Voordat dit gedaan kan worden zal eerst de IIW-scope van het NIL uitgebreid worden. Deze structuur zal in eerste instantie gebruikt worden om diplomering en erkenning van dit Oost-Nederlandse initiatief te regelen. Vervolgens staat deze structuur open voor alle Nederlandse opleiders die geïnteresseerd zijn in het opleiden van lasrobotprogrammeurs.

Toekomstig ontwikkelingen
De opleiding lasrobotprogrammeur die voorkomt uit de pilot zal in de toekomst op drie manieren door de onderwijsinstellingen worden aangeboden:

• Als deel van de BBL-4-opleiding Constructie-, & Plaattechnoloog. Afhankelijk van de ontwikkelingen zal dit deel naar verwachting 2018/2019 geïntroduceerd worden.
• Als keuzedeel in het mbo. Afhankelijk van de ontwikkelingen zal dit naar verwachting 2018/2019 concreet kunnen worden aangeboden.
• Als contractonderwijs op initiatief van werkgevers (deeltijd,- en avondonderwijs).

ROC van Twente, AT Techniek opleidingen en SMEOT kunnen de opleiding na de pilot naar verwachting vanaf mei 2018 als contractonderwijs aanbieden. Na de pilot en vanaf mei 2018 zal het LAC verdergaan met het opleiden van docenten van de diverse roc’s en vakschole