Productie blijft groeien ondanks historische tekorten aan materialen

De toename van het aantal nieuwe orders bereikte deze maand een recordniveau, voortgestuwd door de versoepelingen van de lockdown-maatregelen. De productie nam opnieuw fors toe en de werkgelegenheid steeg in de grootste mate sinds maart 2018. De uitbreiding van de inkoopactiviteiten in juni was slechts iets kleiner dan het record van mei en de voorraad ingekochte materialen steeg fors. De voorraad gereed product daalde in de op een na grootste mate sinds 2011.

Verlenging levertijden

Tekorten, voorraadvorming en logistieke problemen zorgden voor de grootste verlenging ooit van de levertijden. De hoeveelheid onvoltooid of nog niet uitgevoerd werk bereikte een nieuw recordniveau. Zowel de inkoop- als de verkooprijzen stegen in de grootste mate sinds het begin van het onderzoek. De stemming met betrekking tot de toekomstige productie bleef zeer positief.

Historische tekorten

Volgens Albert Jan Swart, sectoreconoom industrie bij ABN AMRO, trotseert de Nederlandse industrie ‘historische tekorten’. “De inkoopmanagersindex daalde in juni licht ten opzichte van de recordstand in mei, maar duidt nog steeds op zeer snelle groei. De vraag groeit, zoals blijkt uit de deelindicator voor nieuwe orders, die een nieuw record bereikte. Levertijden, inkoop- en afzetprijzen bereikten eveneens nieuwe records. Door schaarste en lange levertijden nemen de inkoopprijzen snel toe. Ondernemers proberen die kosten door te berekenen in de afzetprijzen om de eigen marge op peil te houden.”

Ernstig ontregelde ketens

Swart stelt vast dat toeleveringsketens nog steeds ernstig zijn ontregeld. Behalve chips zijn er ook tekorten aan basismaterialen als hout en kunststoffen. In juni raakten toeleveringsketens verder ontregeld door vertraging in de containervaart. Een nieuwe corona-uitbraak in Shenzhen, een industriestad in het zuiden van China, noopte de overheid tot lokale quarantainemaatregelen, waardoor de haven van Yantian ontregeld raakte. Deze haven is de op een na grootste van China. Veel ondernemingen probeerden lading via andere havens te vervoeren, wat voor nog meer congestie zorgde. Veel vracht is weken vertraagd en het kan nog maanden duren voordat de schepen weer volgens planning varen. “Het lijkt erop dat toeleveringsketens nog vaker ontregeld worden door quarantainemaatregelen zolang nog niet alle transportmedewerkers in de belangrijkste economieën volledig gevaccineerd zijn”, aldus Swart.

Hamstergedrag

De orderportefeuilles groeiden in juni in recordtempo. De vraag neemt dus sneller toe dan de industrie wat betreft de productie kan bijbenen. Swart: “Vermoedelijk leidt het tekort aan materialen tot hamstergedrag, wat de vraag extra aanwakkert. Sommige inkopers bestellen extra omdat het onzeker is of en wanneer de bestelde goederen geleverd worden. Behalve tekorten aan materialen komen mogelijk ook andere grenzen aan de capaciteit in zicht. Hoewel sommige branches nog niet de volledige capaciteit benutten, zoals de auto-industrie, lijkt de productie van de Nederlandse industrie als geheel terug te zijn op het niveau van voor corona. Indien branches inderdaad de volledige capaciteit benutten, kunnen ondernemingen de afzetprijzen verder verhogen en investeren in extra productiecapaciteit. De industriële productie kan dit jaar en volgend jaar verder toenemen, al kunnen de tekorten aan materialen op korte termijn de groei remmen.”