Rampzalige schaarste aan staalproducten houdt aan

In de afgelopen 4 weken verhoogde ArcelorMittal als marktleider de basisprijzen voor warmgewalste rollen wederom. Stond dat prijsniveau op 15 april nog op €970 per ton, nu rekent die fabriek bij haar – nog steeds schaarse – aanbiedingen met een basisprijs van €1.100, oftewel binnen 4 weken een stijging van €130. Het leidt natuurlijk niet alleen tot de vraag in hoeverre het nog een realistisch c.q. betaalbaar prijsniveau is, maar ook of hiermee het plafond van de prijzen eindelijk is bereikt. “Helaas is veel op dit moment nog erg ongewis”, aldus het StaalJournaal. “De eerdergenoemde prijsverhogingen kwamen namelijk meestal nogal onverwacht en bovendien altijd vlak voor het weekend.

In diezelfde periode bleven andere belangrijke staalfabrieken juist grotendeels uit de markt, zodat afnemers geen idee hadden welke richting de prijzen nu echt zouden gaan. Feit is dat verschillende producenten uit Midden- en Zuid-Europa tot voor kort gewoonweg weigerden offertes voor levering in het 3e kwartaal uit te brengen en daarmee de indruk wekten af te wachten hoe de markt zou reageren op de nieuwe prijzen zoals voorgesteld door de marktleider. Pas heel recent kwamen er wat aanbiedingen, maar dan wel voor levertijden einde 3e kwartaal.”

Werktijdverkorting

De schaarste die in de markt heerst maakt het echter dat afnemers, om niet ‘droog’ te vallen, wel gedwongen werden en worden bestellingen op dit of zelfs boven dit niveau te plaatsen, ondanks dat de levertermijnen heel lang zijn en bij een enkele fabriek zelfs pas tot in het 4e kwartaal. Zo zijn bij diverse servicecenters voorraden gedaald tot onder de 40% van de normale omvang en denken enkele bedrijven serieus na over het invoeren van werktijdverkorting. “Niet omdat men te weinig opdrachten heeft, maar omdat er eenvoudigweg te weinig of geen voormateriaal aanwezig is om de productie te laten draaien”, aldus het StaalJournaal. “Zo is er een enorm tekort aan verzinkte coils, omdat de uitleveringen door de fabrieken erg vertraagd zijn en omdat sommige staalmakers prefereren aan de automobielsector te leveren in plaats van de servicecenters en handelaren. Naar verluidt zijn enkele fabrieken voor dit product de rest van het jaar zelfs geheel uit de markt.”

Toch prijsverlagingen?

Zijn er dan geen bedreigingen voor dit extreem hoog prijsniveau, waardoor die binnenkort zou kunnen gaan afzwakken? Zeker zijn er enerzijds ontwikkelingen gaande, die ertoe zouden kunnen leiden – zo zegt het tmet nadruk héél voorzichtig – dat we op kortere termijn een wat neerwaartse trend kunnen zien. Zo melden diverse media dat er door toezichthouders in China bij verschillende staalbedrijven een onderzoek gestart is inzake mogelijk onderling gemaakte prijsafspraken en het verspreiden van valse marktinformatie, waardoor de binnenlandse prijzen tot recordhoogtes gestegen zouden zijn. Daling van staalprijzen in China zou zeker leiden tot lagere prijzen elders in de wereld. Het gevolg van de publicatie van dat bericht was dat de ijzerertsprijs ineens een prijsdaling van wel 7,5% liet zien.

Meer recentelijk echter is die dalende ontwikkeling weer omgekeerd nadat de productiecijfers van de Chinese staalindustrie over april bekend werden gemaakt. Met 97,9 miljoen ton ruwstaal werd een maandelijks productierecord gebroken. In de periode januari t/m april produceerde het land 375 miljoen ton ruwstaal en daarmee 16% meer dan in de vergelijkbare periode 2020. “Omdat China’s staalproductie blijft groeien, de staalmarges hoog blijven en het overzeese ijzerertsaanbod beperkt blijft, denken wij dat de ijzerertsprijs tot in het tweede kwartaal rond het huidige niveau kan blijven, maar waarschijnlijk zeer volatiel zal blijven”, zo citeert het StaalJournaal de conclusie van de analisten van Morgan Stanley.

De voorraden in China zijn relatief laag en de vraag blijft hoog, waardoor dan juist weer geen dempende druk op de wereldprijzen zal ontstaan. “Het betekent overigens ook dat de maatregelen die de Chinese overheid had genomen om bijvoorbeeld de omvang van de staalproductie in de provincie Tangshan terug te brengen en daarmee de milieuvervuiling te beperken tot nu toe nog geen resultaat hebben opgeleverd”, merkt het StaalJournaal op.

EU-heffingen

Een andere ontwikkeling, die effect op de prijzen zal kunnen hebben, is de discussie die op dit moment gevoerd wordt over de vigerende Europese importheffingen (Safeguards), die eind juni aflopen. De EU-Commissie bespreekt momenteel deze heffingen en de Europese Commissaris voor Handel Valdis Dombrovski suggereerde onlangs dat ze gehandhaafd zullen blijven, hoewel niet duidelijk is in welke vorm. De EU-Commissie staat hierbij van twee kanten onder druk. EU-staalfabrieken wensen dat de importheffingen gehandhaafd blijven, maar handelaren en servicecenters wijzen juist op de heersende materiaalschaarste, de extreem hoge marktprijzen binnen de EU en het recht op vrije handel.

Importheffingen zouden dat laatste teveel beperken. Het StaalJournaal: “Blijven de heffingen, dan zal er op korte termijn geen wezenlijke verandering in de huidige materiaalkrapte gaan plaatsvinden en daardoor ook geen neerwaarts effect op het prijsniveau. Worden ze gedeeltelijk of volledig weggenomen dan zal er meer materiaal op de markt gaan komen, waardoor de EU-fabrieken meer concurrentie zullen gaan krijgen.” Dat effect zal dan overigens pas later in het 3e of begin 4e kwartaal te merken zijn, want de levertijd van materiaal vanuit Azië is momenteel circa. 3-4 maanden na bestelling.

Dan nog echter is de vraag of er voldoende importmateriaal wordt aangeboden. De Covid-19 pandemie heeft bijvoorbeeld hard toegeslagen in India, waardoor gevreesd wordt dat de exporthoeveelheden noodgedwongen beperkt zullen gaan worden. Bovendien is ook nog de vraag wie nu zich wil gaan vastleggen op importcontracten, terwijl er geen duidelijkheid bestaat over het wel of niet voortbestaan van de invoerheffingen? Eind mei zal meer duidelijkheid zijn over de toekomst van de huidige Europese invoerbelemmeringen.

Productiestop hoogoven ThyssenKrupp

Naast deze ontwikkelingen krijgt de Europese staalmarkt echter ook nog te maken met de tijdelijke productiestop van hoogoven nr. 1 bij ThyssenKrupp Steel. De actuele importprijzen zijn nauwelijks concurrerend te noemen met die van EU-materiaal. De prijzen in de VS zijn bovendien nog hoger dan die in de EU en vertonen ook nog steeds een stijgende trend, waardoor het een meer aantrekkelijke exportmarkt is. Voor kwarto plaatstaal (dikke plaat) wordt $1.300 (ca. €1.080) per ton betaald en voor verzinkte coils $1.700 (ca. € 1.425) per ton.
Vandaar de conclusie van het StaalJournaal dat er op afzienbare termijn geen eind aan de schaarste zal komen en een prijsdaling evenmin reëel is.