Teruggang in industrie houdt aan, chipmarkt voedt hoop op herstel

De zwakke vraag was wederom een belangrijke reden voor de achteruitgang en de belangrijkste reden voor beslissingen van bedrijven met betrekking tot productie en personeel. De dalingen van de productieomvang, het aantal nieuwe orders en de werkgelegenheid waren groter dan vorige maand, zij het in slechts lichte mate.

Herstel dankzij chipmarkt

De vooruitzichten voor de toekomstige productie waren in januari positiever. Dit optimisme steeg bovendien naar een niveau boven het langetermijngemiddelde. Volgens Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie bij ABN AMRO, heeft dat vooral te maken met het verwachte herstel van de chipmarkt. Hij zegt: “Ondernemers zijn vrij optimistisch geworden over het komende jaar; maar liefst 45 procent verwacht herstel. Dankzij de felle concurrentiestrijd om Artificial Intelligence (AI) kan de chipmarkt dit jaar aantrekken. ASML bevestigde eind januari de eerder afgegeven groeiprognoses voor 2025. Rond AI woedt een felle concurrentiestrijd tussen de Verenigde Staten, China en Europa, die voorlopig nog niet beslecht is. Het lijkt erop dat de vraag naar chipmachines de komende jaren sterk blijft groeien. De Nederlandse industrie loopt daarin voorop en zal daar dus van profiteren.”

Voorlopig is er echter nog steeds sprake van een verslechtering van de bedrijfsomstandigheden. De Nevi PMI voor de Nederlandse productiesector is een samengestelde indicator die met één cijfer de stand van zaken in de productiesector weergeeft en wordt samengesteld op basis van indicatoren voor nieuwe orders, productieomvang, werkgelegenheid, levertijden en voorraad ingekochte materialen. Vier van de vijf componenten hadden een negatieve invloed op het eindcijfer, zij het in slechts lichte mate. De voorraad ingekochte materialen was de enige uitzondering en noteerde een minder grote daling.

Matte vraag en onzekerheid

De panelleden gaven aan dat de matte vraag en onzekerheid bij klanten een negatieve impact hadden op het aantal nieuwe orders in januari. Deze laatste afname van de verkoop was matig en iets groter dan in december. De grotere daling van het aantal nieuwe exportorders drukte op het totale aantal ontvangen nieuwe orders. Volgens sommige bedrijven was prijsconcurrentie met buitenlandse producenten problematisch.

Minder nieuwe orders

Als reactie op de kleinere instroom van nieuwe orders bleven de Nederlandse fabrikanten aan het begin van 2025 hun productievolume verlagen. De aanhoudende daling van het aantal nieuwe orders verminderde de druk op de capaciteit, waardoor de hoeveelheid onvoltooid of nog niet uitgevoerd werk opnieuw afnam. Met deze laatste daling van de achterstanden komt de huidige periode van krimp op precies twee jaar. Dit leidde tot een verder banenverlies bij de Nederlandse productiebedrijven, waar de panelleden vaak melding maakten van een kleiner aantal tijdelijke werknemers.

Verlaging inkoopactiviteiten

De lagere inkoopvereisten zorgden voor een verdere verlaging van de inkoopactiviteiten in januari. Deze daling was aanzienlijk, maar wel de kleinste in vijf maanden. De producenten benutten deze gelegenheid om hun materiaalvoorraad te stroomlijnen. De voorraaddaling was de kleinste in drie maanden, maar bleef boven het onderzoeksgemiddelde op lange termijn. De levertijden waren opnieuw langer, wat naar verluidt het gevolg was van grondstof- en personeelstekorten bij de leveranciers. De verslechtering van de prestatie van leveranciers was echter bescheiden en lag ruim onder het historisch gemiddelde.

Aanzienlijke kosteninflatie

De druk op de toeleveringsketens was in januari zichtbaar in de laatste gegevens over de gemiddelde inkoopprijzen. De kosteninflatie steeg naar het hoogste niveau sinds augustus vorig jaar en was aanzienlijk. Deze laatste toename was naar verluidt het gevolg van hogere grondstof-, loon- en transportkosten. De hogere kostendruk zorgde ervoor dat de Nederlandse fabrikanten agressiever waren in hun prijsstelling. De forse verkoopprijsinflatie was zelfs de grootste in twee jaar.

Vertrouwen

Tot slot waren de producenten er meer van overtuigd dat de productieomvang in de komende twaalf maanden zal stijgen. Dit vertrouwen was het grootst sinds april 2024 en lag boven het historisch gemiddelde. Het optimisme was naar verluidt het gevolg van verwachtingen over betere economische omstandigheden, nieuwe klantenwinning en uitbreidingsplannen.

Bekijk hier het gehele rapport.