Test met skills-paspoorten in metalektro

“De huidige arbeidsmarkt vraagt om een fundamenteel andere kijk op het matchen van mensen en werk”, stelt Joost van Genabeek, senior onderzoeker bij TNO. De oplossing ligt volgens hem in een transitie naar een ‘skills-based arbeidsmarkt’. “We moeten preciezer kijken naar wat mensen daadwerkelijk kunnen. Welke kennis hebben ze? Welke vaardigheden beheersen ze? En hoe vertaalt zich dat naar concrete werkzaamheden? Door te kijken naar wat mensen daadwerkelijk kunnen in plaats van alleen naar diploma’s, kunnen we de arbeidsmarkt efficiënter maken.”

Betere match mens-werk

Die benadering moet de personeelskrapte op drie manieren aanpakken. “Je kunt meer mensen voor meer uren aan het werk krijgen, ook degenen die nu aan de kant staan. Daarnaast kun je technologie inzetten om processen te optimaliseren. Maar de grootste winst zit in het verbeteren van de match tussen mens en werk.” Een hoofdrol is weggelegd voor het skills-paspoort, een soort digitaal reisdocument voor de arbeidsmarkt. “Werkgevers willen meer weten dan alleen of iemand een diploma heeft”, zegt de TNO-expert. “Een skills-paspoort laat zien welke vaardigheden iemand beheerst én op welk niveau. Dit moet wel gevalideerd worden. Werkgevers willen zekerheid over wat een kandidaat kan.”

De metalektro-sector is als eerste aan de beurt om de nieuwe aanpak te testen. Na uitgebreid vooronderzoek start TNO met het testen van drie verschillende technische concepten bij diverse bedrijven. “Dit is momenteel het grootste implementatie- én ontwikkeltraject in Nederland op het gebied van skills-paspoorten”, zegt Van Genabeek. “We gaan verschillende vormen van validatie testen, van ‘zachte’ validatie via online tests tot ‘harde’ validatie van aantoonbare vaardigheden.”

Strikte voorwaarden

Het nieuwe systeem moet wél aan strikte voorwaarden voldoen, aldus Van Genabeek. “Het moet interoperabel zijn, wat betekent dat gegevens gemakkelijk uitwisselbaar zijn tussen verschillende systemen. Daarnaast moet er een sterke validatiekant zijn, waarbij kennis en vaardigheden betrouwbaar kunnen worden beoordeeld. Eigenaars van het paspoort moeten ook hun gegevens op een veilige manier kunnen delen met werkgevers en andere belanghebbenden.”

Om het project te ondersteunen werkt TNO samen met UWV, SBB en CBS aan CompetentNL, een systematisch overzicht van benodigde vaardigheden voor verschillende beroepen en opleidingen. Van Genabeek benadrukt dat technische innovatie alleen niet voldoende is. “Je kunt alles technisch goed regelen, maar dan weet je nog niet of het goed gebruikt wordt. De sociale innovatiekant wordt vaak onderschat. Het gaat erom dat werknemers en leidinggevenden deze skills-benadering daadwerkelijk in de praktijk gaan toepassen.”
De aanpak biedt ook nieuwe kansen voor arbeidsmigranten én andere nieuwkomers op de arbeidsmarkt. “Als je alleen maar kijkt naar diploma’s, hebben deze mensen vaak geen kans”, zegt Van Genabeek. “Door te focussen op skills kun je hun capaciteiten beter benutten en voorkomen dat ze onder hun niveau werken.”

Het succes van dit project in de metalektro kan grote gevolgen hebben voor de hele Nederlandse arbeidsmarkt. “We zien dat andere sectoren met personeelstekorten, zoals de zorg, defensie en de politie, met grote belangstelling kijken naar dit experiment”, zegt Van Genabeek. “Als we kunnen aantonen dat deze aanpak werkt, kan dat een katalysator zijn voor bredere implementatie.” Succesvolle initiatieven zoals SkillLab, een startup die zich richt op het in kaart brengen van vaardigheden van nieuwkomers, laten volgens hem al zien dat een skills-based aanpak in de praktijk werkt. “Dit soort innovatieve bedrijven groeit snel omdat ze een reëel probleem oplossen. Het bewijst dat er veel behoefte is aan concrete oplossingen die verder kijken dan traditionele cv’s en diploma’s.”