Toenemende zorgen over beschikbaarheid materiaal

Zo circuleert er volgens het StaalJournaal in de markt een bericht dat wanneer er nu Sendzimir verzinkt materiaal besteld zou worden, er pas in juli of augustus geleverd zou gaan worden. “Dan weet men bovendien nog niet welke prijs daarvoor betaald zal moeten gaan worden aangezien dat een levering in het 3^e kwartaal betekent waarvan de prijzen echter nog niet bekend zijn.” Als gevolg daarvan kunnen die handelaren en servicebedrijven de met hun afnemers overeengekomen leverhoeveelheden bij lange na niet realiseren.

Zelfs dreigt er een zo groot tekort aan materiaal dat servicecenters noodgedwongen arbeidstijdverkorting zullen moeten gaan invoeren. Daarnaast zijn er producenten die bestaande contracten, zoals afgesloten in het 4^e kwartaal van 2020, opnieuw willen en zijn gaan onderhandelen, waarbij zij contracten alleen maar willen afsluiten wanneer de afnemer een hogere en in hun ogen marktconforme prijs accepteert.

Opwaartse prijsontwikkeling

Ondertussen zijn de prijzen omhoog geschoten. Sinds medio 2020 is de prijs voor warmgewalste coils op de spotmarkt zo’n 60% gestegen en het lijkt dat meer verhogingen in het verschiet liggen. In december verhoogde één van de grootste staalproducenten de basisprijzen voor kwartaal- of halfjaarcontracten van warmgewalste coils voor levering in het 2^e kwartaal naar € 700 per ton. Begin januari volgde een nieuwe verhoging van € 30 en liet deze fabriek tussen de regels ook even doorschemeren dat er wellicht nog een stijging van € 20 aan ligt te komen.

Oorzaken prijsstijgingen

Het StaalJournaal vraagt zich af hoe reëel het is dat staal zoveel duurder is geworden en zet de meest belangrijke feiten en oorzaken op een rijtje:

• De vraag uit de automobielsector is sinds kwartaal 3 van 2020 veel meer hersteld dan voorzien;
• De investeringen die de Chinese overheid gedaan heeft in openbare voorzieningen als infrastructuur hebben de binnenlandse vraag enorm gestimuleerd;
• Als gevolg van de toegenomen staalbehoefte in China vloog ook de prijs van ijzererts omhoog, die deze week zelfs boven de $ 170 per ton lag;
• De omschakeling van ruwstaalproductie op basis van ijzererts naar schroot joeg de schrootprijzen naar duizelingwekkende hoogtes. In Turkije zelfs boven de € 300 per ton;
• De lage staalprijzen binnen de Europese Unie in combinatie met de  importbeperkende maatregelen (Safeguard), die de Europese Commissie geïmplementeerd heeft leidde in 2020 tot een daling van de totale hoeveelheid ingevoerd staal. Europese afnemers kochten daardoor méér bij de Europese fabrieken;
• Meerdere Europese staalproducenten hebben als gevolg van de door Covid-19 ingezakte vraag in de loop van 2020 diverse productie-eenheden, zoals hoogovens en walslijnen, tijdelijk of enkele zelfs definitief stilgelegd.

Vraag en aanbod totaal uit balans

Dit alles heeft geleid tot een situatie waarin vraag en aanbod totaal uit balans raakten. Was er voorheen meer aanbod dan vraag dan is nu de situatie drastisch omgekeerd. Wat voor Europa geldt is vergelijkbaar met de situatie elders in de wereld met uitzondering van de Verenigde Staten, waar een nog veel striktere importbeperking bestaat. Het ultieme gevolg is daardoor dat staalprijzen in Europa allereerst laag bleven en bovendien achterbleven bij de ontwikkeling in landen op andere continenten in de wereld, maar ook dat een enorm grote schaarste aan materiaal ontstond.

Bovengenoemde ontwikkelingen hadden tot gevolg dat niet allen in Europa, maar bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten de prijzen omhoog zijn geschoten. In de VS wordt voor warmgewalste rollen momenteel méér dan $ 1.000 per ton (ca. € 820) betaald en voor Sendzimir verzinkt méér dan $ 1.200 (ca. € 990). Inderdaad zijn er inmiddels tussen Europese fabrieken en afnemers kwartaalcontracten voor warmgewalste rollen (coils) afgesloten met een basisprijs van € 710 tot zelfs € 730 per ton.

Hoelang gaat prijsstijging nog door?

De vraag is hoelang de prijsstijging nog door zal gaan. Het StaalJournaal noemt diverse wereldwijde ontwikkelingen die effect kunnen hebben op de staalprijzen. Zo zijn grondstofmaterialen als ijzererts en schroot onwaarschijnlijk duur geworden o.a. vanwege eerdergenoemde oorzaken. Vraag en aanbod van staal is totaal in disbalans geraakt en dus willen Europese fabrieken natuurlijk profiteren van de ontstane schaarste op de markt. Maar staal moet wel betaalbaar blijven want anders kunnen de verbruikers hun producten niet meer afzetten waardoor de vraag naar staal zou gaan afnemen.

Dus de vraag is gerechtvaardigd hoever de EU-fabrieken willen gaan? Daarnaast is de Europese markt weliswaar redelijk afgeschermd, maar het actuele prijsniveau is van dien aard dat fabrieken op andere continenten graag bereid zouden kunnen gaan worden om (weer) te gaan exporteren naar de EU, waarbij zij mogelijk zelfs bereid zouden zijn de geldende procentuele importheffing voor hun rekening te nemen. Dat zou dus een serieuze bedreiging kunnen zijn indien staal nog duurder gaat worden.

Vraag naar staal in China

Een wat meer concretere ontwikkeling, die van invloed op de wereldstaalprijzen kan zijn, is de sinds week 2 wat afgenomen vraag naar staal in China, waardoor daar ook de prijsstijging stagneerde en zelfs wat daalde (ca. 1-1,5%). Wellicht is de verklaring daarvan het naderende Chinese Nieuwjaar. Een andere oorzaak kan zijn een nieuwe uitbraak van het coronavirus, die onlangs in enkele provincies plaatsvond, waardoor bedrijven werden stilgelegd en dus de afname inzakte. Daarboven komt nog het gegeven dat in veel landen gedurende de periode januari t/m november 2020 de ruwstaalproductie afnam, echter niet in China. Alleen al in november produceerde China ca. 88 miljoen ton.

Dat is een stijging van 8% in vergelijking met november 2019. Dat betekent een plus in één maand tijd, die bijna vergelijkbaar is met de totale productiecapaciteit per jaar van Tata Nederland.  De staalproductie in China is dus erg hoog gebleven en is in begin deze maand nog verder gestegen naar 2,2 miljoen ton per dag. Als gevolg van die ontwikkelingen dreigt nu zelfs een overschot want al in de eerste decade van deze maand is de totale staalvoorraad in dit communistisch geregeerd land met 12% gegroeid naar ruim 13 miljoen ton, wat duidt op een afgenomen vraag. Tevens stelt het StaalJournaal vast dat Chinese staalfabrieken en exporteurs actiever zijn geworden en contracten hebben afgesloten in de Europese en Turkse markt.

“Het is nu echter nog te vroeg om te veronderstellen dat we in Europe geen verdere prijsstijgingen meer zullen zien en zelfs ook te vroeg om te speculeren op een naderende prijsdaling, aangezien de onzekerheden erg groot zijn. Bijvoorbeeld is het de vraag of er wel of niet een herstel in de vraag naar staal zal komen zodra het Chinese Nieuwjaar voorbij is. De meningen in de markt hierover zijn zeer uiteenlopend.

Sommige insiders denken dat de prijs in de loop van het 2^e kwartaal zal stabiliseren, anderen zeggen juist dat een prijsverval zal gaan plaatsvinden aan het begin van het 2^e kwartaal. Die laatste mening is mede gevoed vanwege het feit dat meer ruwstaalcapaciteit in gebruik zal zijn dan nu het geval is.”